از 4500 تا 570 میلیون سا ل پیش ، ترکیبا ت پیچید ه ی آ لی ، از مواد شیمیا یی غیر آ لی سا ده یکا مل می یابند .در این دورا ن ، پیش از همه ، با کتری ها و جلبک ها پدید می آ یند .در پا یا ن این زما ن ، جا نورا ن نرم تن دریا یی و آ ب شیرین ، ما نند کرم ها ، مدوزها و اسفنج ها ، گسترش می یا بد .
... از 570 تا 225 میلیون سا ل پیش در شش دوره ی کا ملا متما یز از هم این چنین تکا مل رخ می دهد :
_طی 70 میلیون سا ل آ غا زین این دورا ن ، شما ری از گروه ها ی جا نورا ن دارای صدف و پوشش سخت آ هکی و شاخی می گردند ؛ از جمله ی این ها ، با زوپا یا ن ، اسفنج ها و سخت پوستا ن هستند .
_ در طی 70 میلیون سا ل بعد، ،بی مهرگا ن سخت پوست ، بویژه با زو پا یا ن ، پا بر سرا ن، شکم پا یا ن گسترش می یا بند ؛ مرجا ن ها و نرم تنا ن دوکفه ا ی و .. پدید می یا بند . نخستین ما هی ها – که تنها از با قی ما نده ی فلس ها ی شا ن شنا سا یی شده اند – در آ ب شیرین ، تکا مل خود را آ غا ز می کنند .
_ طی 35 میلیون سا ل بعد ، در آ غا ز تجمع گیا ها ن آ وندی بیدا نه و سپس بند پا یا ن کژدم ما نند ، بر خشگی چیره می شوند . در آ بها ی شیرین ، ما هی ها ی کوچک ، کژدم آ بی فراوا ن می گردد .در دریا ، بی مهرگا ن ، بویژه زنبق دریا یی ، مر جا ن ها ، با زو پا یا ن و کیسه تنا ن بسیا ر فرا وا ن اند .
_ طی 50 میلیون سا ل بعد ، ما هی ها ی زره دار ، ما هی ها ی استخوا ن دارفلس دار، در آ بها ی شیرین گسترده می شوند .در این زما ن ، دریا محل زندگی کوسه ما هی ها و ما هی ها ی خا لدار است .
_ طی 65 میلیون سا ل بعد ، گروه بزرگ و مهم دو زیستا ن در درازنا ی زما ن ، خزندگا ن را پدید می آ ورند ، که آنها نخستین مهره دارا نی هستند که همواره در خشکی زندگی می کنند . در این زما ن مخروط دارا ن و سرخس ها ی درختی تکا مل می یا بند . سنجا قک ها و حشرا ت دبگر پدید می یا بند . کوسه ما هی ها در دریا چیرگی دارند . در آ بها ی کم ژرفا ، با زو پا یا ن ، مر جا ن ها ، پا برسرا ن ، اسفنج ها و زنبق ها ی دریا یی فراوانند .
_ طی 55 میلیون سا ل بعد ،خزند گا ن شبه پستا ندا رما نند " دیمترودون"،بر خشکی حکمفرماست. دو زیستا ن بزرگ اندک شما رند. در این دوره بسیا ری از کوسه ما هی یا ن از بین می روند .جنگلی از سرخس ها ی دا نه دار ، خشکی نیمکره ی جنوبی را می پوشا ند . شکل های نوینی از زندگی گیا هی در نیمکره ی شما لی شکفته می شوند .
... از 225 تا 65 میلیون سا ل پیش ، در سه دوره ی کا ملا متما یز از هم اینگونه تکا مل رخ می دهد :
_طی 35 میلیون سا ل آ غا زین این دورا ن بدنبا ل خزندگا ن شبه پستا ندار ما نند " سینودونت"، که نیا ی پستا نداران است ، جانوران کوچکی که نیا ی دینوسورها است پدید می آ یند . پنجه گرگیا ن ، دم اسبیا ن ، سرخس ها ی دانه دار کمیا ب تر می شوند .
_طی دوره ای 54 میلیون سا له ، در محیط ها ی دریا یی، بازوپایان وپا برسران از نوع آ مونیت زندگی می کنند . ماهی ها ی استخوان دار ، کوسه ما هی ها نیز هستند . دینوسورها ی بزرگ و پستا نداران کوچک در خشکی زندگی می کنند ." آ رگئوپتریکس"، نیا ی پرندگا ن، با ل پرواز می یا بد .
_ طی دورها ی برابر 71 میلیون سا ل ، در خشکی گیا ها ن گلدار مانند ماگنولیا پدید می آ یند . در دریا ما هی ها ی استخوا ن دار امروزی در کنا ر خار پوستا ن دریا یی و نرم تنا ن دو کفه ای تکا مل می یا بند . در پا یا ن این دوره ، دینوسورها ی بسیا ر درشت اندا م ، نا گها ن از بین می روند . انوا ع نوینی از پستا نداران کوچک کیسه دار ، شبیه موش حشره خوار تکا مل می یا بد .
... از 65 میلیون سا ل پیش تا امروز در دو دوره ی کاملا مشخص ، اینگونه تکا مل رخ می دهد :
_ در آغا ز پستا نداران بسرعت تکا مل می یا بند و گونه ها ی ویژه ای ما نند میمون لمور پدید می یا بد . پرندگا ن تکا مل می یا بند .از آنجمله پرندگا ن درشت اندامی که قادر به پرواز نیستند . ما هی ها ، خزندگان و بی مهرگان همسا ن انواع کنونی شا ن می شوند .
_ از 5/2 میلیون سال تا به امروز ،پستانداران بزرگ ما نند ماستودونت ها ، گربه ها ی دندا ن شمشیری ، و نهنگ ها ی آ بی مهمترین گروه ها را تشکیل می دهند .
در 1000000سا ل گذشته ، یخچا لها به تناوب بزرگترین بخش نیمکره ی شمالی را می پوشا ند ؛ برخی جانوران کوچ می کنند و برخی دیگر ما نند کرکدن پشم دار خود را با سرما همساز می کند . بدنبا ل آن ، انسا ن آغازین که ابزار سنگی می سازد و آتش را می شناسد ، و سپس انسان نوین می آ ید .
... از 570 تا 225 میلیون سا ل پیش در شش دوره ی کا ملا متما یز از هم این چنین تکا مل رخ می دهد :
_طی 70 میلیون سا ل آ غا زین این دورا ن ، شما ری از گروه ها ی جا نورا ن دارای صدف و پوشش سخت آ هکی و شاخی می گردند ؛ از جمله ی این ها ، با زوپا یا ن ، اسفنج ها و سخت پوستا ن هستند .
_ در طی 70 میلیون سا ل بعد، ،بی مهرگا ن سخت پوست ، بویژه با زو پا یا ن ، پا بر سرا ن، شکم پا یا ن گسترش می یا بند ؛ مرجا ن ها و نرم تنا ن دوکفه ا ی و .. پدید می یا بند . نخستین ما هی ها – که تنها از با قی ما نده ی فلس ها ی شا ن شنا سا یی شده اند – در آ ب شیرین ، تکا مل خود را آ غا ز می کنند .
_ طی 35 میلیون سا ل بعد ، در آ غا ز تجمع گیا ها ن آ وندی بیدا نه و سپس بند پا یا ن کژدم ما نند ، بر خشگی چیره می شوند . در آ بها ی شیرین ، ما هی ها ی کوچک ، کژدم آ بی فراوا ن می گردد .در دریا ، بی مهرگا ن ، بویژه زنبق دریا یی ، مر جا ن ها ، با زو پا یا ن و کیسه تنا ن بسیا ر فرا وا ن اند .
_ طی 50 میلیون سا ل بعد ، ما هی ها ی زره دار ، ما هی ها ی استخوا ن دارفلس دار، در آ بها ی شیرین گسترده می شوند .در این زما ن ، دریا محل زندگی کوسه ما هی ها و ما هی ها ی خا لدار است .
_ طی 65 میلیون سا ل بعد ، گروه بزرگ و مهم دو زیستا ن در درازنا ی زما ن ، خزندگا ن را پدید می آ ورند ، که آنها نخستین مهره دارا نی هستند که همواره در خشکی زندگی می کنند . در این زما ن مخروط دارا ن و سرخس ها ی درختی تکا مل می یا بند . سنجا قک ها و حشرا ت دبگر پدید می یا بند . کوسه ما هی ها در دریا چیرگی دارند . در آ بها ی کم ژرفا ، با زو پا یا ن ، مر جا ن ها ، پا برسرا ن ، اسفنج ها و زنبق ها ی دریا یی فراوانند .
_ طی 55 میلیون سا ل بعد ،خزند گا ن شبه پستا ندا رما نند " دیمترودون"،بر خشکی حکمفرماست. دو زیستا ن بزرگ اندک شما رند. در این دوره بسیا ری از کوسه ما هی یا ن از بین می روند .جنگلی از سرخس ها ی دا نه دار ، خشکی نیمکره ی جنوبی را می پوشا ند . شکل های نوینی از زندگی گیا هی در نیمکره ی شما لی شکفته می شوند .
... از 225 تا 65 میلیون سا ل پیش ، در سه دوره ی کا ملا متما یز از هم اینگونه تکا مل رخ می دهد :
_طی 35 میلیون سا ل آ غا زین این دورا ن بدنبا ل خزندگا ن شبه پستا ندار ما نند " سینودونت"، که نیا ی پستا نداران است ، جانوران کوچکی که نیا ی دینوسورها است پدید می آ یند . پنجه گرگیا ن ، دم اسبیا ن ، سرخس ها ی دانه دار کمیا ب تر می شوند .
_طی دوره ای 54 میلیون سا له ، در محیط ها ی دریا یی، بازوپایان وپا برسران از نوع آ مونیت زندگی می کنند . ماهی ها ی استخوان دار ، کوسه ما هی ها نیز هستند . دینوسورها ی بزرگ و پستا نداران کوچک در خشکی زندگی می کنند ." آ رگئوپتریکس"، نیا ی پرندگا ن، با ل پرواز می یا بد .
_ طی دورها ی برابر 71 میلیون سا ل ، در خشکی گیا ها ن گلدار مانند ماگنولیا پدید می آ یند . در دریا ما هی ها ی استخوا ن دار امروزی در کنا ر خار پوستا ن دریا یی و نرم تنا ن دو کفه ای تکا مل می یا بند . در پا یا ن این دوره ، دینوسورها ی بسیا ر درشت اندا م ، نا گها ن از بین می روند . انوا ع نوینی از پستا نداران کوچک کیسه دار ، شبیه موش حشره خوار تکا مل می یا بد .
... از 65 میلیون سا ل پیش تا امروز در دو دوره ی کاملا مشخص ، اینگونه تکا مل رخ می دهد :
_ در آغا ز پستا نداران بسرعت تکا مل می یا بند و گونه ها ی ویژه ای ما نند میمون لمور پدید می یا بد . پرندگا ن تکا مل می یا بند .از آنجمله پرندگا ن درشت اندامی که قادر به پرواز نیستند . ما هی ها ، خزندگان و بی مهرگان همسا ن انواع کنونی شا ن می شوند .
_ از 5/2 میلیون سال تا به امروز ،پستانداران بزرگ ما نند ماستودونت ها ، گربه ها ی دندا ن شمشیری ، و نهنگ ها ی آ بی مهمترین گروه ها را تشکیل می دهند .
در 1000000سا ل گذشته ، یخچا لها به تناوب بزرگترین بخش نیمکره ی شمالی را می پوشا ند ؛ برخی جانوران کوچ می کنند و برخی دیگر ما نند کرکدن پشم دار خود را با سرما همساز می کند . بدنبا ل آن ، انسا ن آغازین که ابزار سنگی می سازد و آتش را می شناسد ، و سپس انسان نوین می آ ید .