۱۳۸۷ آبان ۹, پنجشنبه

حیا ت بر روی سیا ره ی زمین

از 4500 تا 570 میلیون سا ل پیش ، ترکیبا ت پیچید ه ی آ لی ، از مواد شیمیا یی غیر آ لی سا ده یکا مل می یابند .در این دورا ن ، پیش از همه ، با کتری ها و جلبک ها پدید می آ یند .در پا یا ن این زما ن ، جا نورا ن نرم تن دریا یی و آ ب شیرین ، ما نند کرم ها ، مدوزها و اسفنج ها ، گسترش می یا بد .
... از 570 تا 225 میلیون سا ل پیش در شش دوره ی کا ملا متما یز از هم این چنین تکا مل رخ می دهد :
_طی 70 میلیون سا ل آ غا زین این دورا ن ، شما ری از گروه ها ی جا نورا ن دارای صدف و پوشش سخت آ هکی و شاخی می گردند ؛ از جمله ی این ها ، با زوپا یا ن ، اسفنج ها و سخت پوستا ن هستند .
_ در طی 70 میلیون سا ل بعد، ،بی مهرگا ن سخت پوست ، بویژه با زو پا یا ن ، پا بر سرا ن، شکم پا یا ن گسترش می یا بند ؛ مرجا ن ها و نرم تنا ن دوکفه ا ی و .. پدید می یا بند . نخستین ما هی ها – که تنها از با قی ما نده ی فلس ها ی شا ن شنا سا یی شده اند – در آ ب شیرین ، تکا مل خود را آ غا ز می کنند .
_ طی 35 میلیون سا ل بعد ، در آ غا ز تجمع گیا ها ن آ وندی بیدا نه و سپس بند پا یا ن کژدم ما نند ، بر خشگی چیره می شوند . در آ بها ی شیرین ، ما هی ها ی کوچک ، کژدم آ بی فراوا ن می گردد .در دریا ، بی مهرگا ن ، بویژه زنبق دریا یی ، مر جا ن ها ، با زو پا یا ن و کیسه تنا ن بسیا ر فرا وا ن اند .
_ طی 50 میلیون سا ل بعد ، ما هی ها ی زره دار ، ما هی ها ی استخوا ن دارفلس دار، در آ بها ی شیرین گسترده می شوند .در این زما ن ، دریا محل زندگی کوسه ما هی ها و ما هی ها ی خا لدار است .
_ طی 65 میلیون سا ل بعد ، گروه بزرگ و مهم دو زیستا ن در درازنا ی زما ن ، خزندگا ن را پدید می آ ورند ، که آنها نخستین مهره دارا نی هستند که همواره در خشکی زندگی می کنند . در این زما ن مخروط دارا ن و سرخس ها ی درختی تکا مل می یا بند . سنجا قک ها و حشرا ت دبگر پدید می یا بند . کوسه ما هی ها در دریا چیرگی دارند . در آ بها ی کم ژرفا ، با زو پا یا ن ، مر جا ن ها ، پا برسرا ن ، اسفنج ها و زنبق ها ی دریا یی فراوانند .
_ طی 55 میلیون سا ل بعد ،خزند گا ن شبه پستا ندا رما نند " دیمترودون"،بر خشکی حکمفرماست. دو زیستا ن بزرگ اندک شما رند. در این دوره بسیا ری از کوسه ما هی یا ن از بین می روند .جنگلی از سرخس ها ی دا نه دار ، خشکی نیمکره ی جنوبی را می پوشا ند . شکل های نوینی از زندگی گیا هی در نیمکره ی شما لی شکفته می شوند .
... از 225 تا 65 میلیون سا ل پیش ، در سه دوره ی کا ملا متما یز از هم اینگونه تکا مل رخ می دهد :
_طی 35 میلیون سا ل آ غا زین این دورا ن بدنبا ل خزندگا ن شبه پستا ندار ما نند " سینودونت"، که نیا ی پستا نداران است ، جانوران کوچکی که نیا ی دینوسورها است پدید می آ یند . پنجه گرگیا ن ، دم اسبیا ن ، سرخس ها ی دانه دار کمیا ب تر می شوند .
_طی دوره ای 54 میلیون سا له ، در محیط ها ی دریا یی، بازوپایان وپا برسران از نوع آ مونیت زندگی می کنند . ماهی ها ی استخوان دار ، کوسه ما هی ها نیز هستند . دینوسورها ی بزرگ و پستا نداران کوچک در خشکی زندگی می کنند ." آ رگئوپتریکس"، نیا ی پرندگا ن، با ل پرواز می یا بد .
_ طی دورها ی برابر 71 میلیون سا ل ، در خشکی گیا ها ن گلدار مانند ماگنولیا پدید می آ یند . در دریا ما هی ها ی استخوا ن دار امروزی در کنا ر خار پوستا ن دریا یی و نرم تنا ن دو کفه ای تکا مل می یا بند . در پا یا ن این دوره ، دینوسورها ی بسیا ر درشت اندا م ، نا گها ن از بین می روند . انوا ع نوینی از پستا نداران کوچک کیسه دار ، شبیه موش حشره خوار تکا مل می یا بد .
... از 65 میلیون سا ل پیش تا امروز در دو دوره ی کاملا مشخص ، اینگونه تکا مل رخ می دهد :
_ در آغا ز پستا نداران بسرعت تکا مل می یا بند و گونه ها ی ویژه ای ما نند میمون لمور پدید می یا بد . پرندگا ن تکا مل می یا بند .از آنجمله پرندگا ن درشت اندامی که قادر به پرواز نیستند . ما هی ها ، خزندگان و بی مهرگان همسا ن انواع کنونی شا ن می شوند .
_ از 5/2 میلیون سال تا به امروز ،پستانداران بزرگ ما نند ماستودونت ها ، گربه ها ی دندا ن شمشیری ، و نهنگ ها ی آ بی مهمترین گروه ها را تشکیل می دهند .
در 1000000سا ل گذشته ، یخچا لها به تناوب بزرگترین بخش نیمکره ی شمالی را می پوشا ند ؛ برخی جانوران کوچ می کنند و برخی دیگر ما نند کرکدن پشم دار خود را با سرما همساز می کند . بدنبا ل آن ، انسا ن آغازین که ابزار سنگی می سازد و آتش را می شناسد ، و سپس انسان نوین می آ ید .

آغا ز حیا ت بر روی سیا ره ی زمین

همچنا نکه زما ن اندازه گیری شده به وسیله " سا عت "، به سا عت ها، دقیقه ها و ثا نیه ها، بخش بند ی می شود، " زما ن زمین شنا ختی " ،نیز به دورا ن ها ، دوره ها و دور ها، تقسیم شده ا ست .
نخستین دورا ن ، که " پرکا مبرین "، نا م دارد ، فاصله ی زما نی بین تشکیل پوسته ی زمین ، در حدود 4600 میلیون سا ل پیش ، تا زما نی را در بر می گیرد که در حدود 570 میلیون سا ل پیش ، برا ی نخستین با ر در تا ریخ زمین، شواهد شکل ها ی گونه گون زندگی ، به صورت بقا یا ی فسیلی ، به فراوا نی یا فت می شوند ؛ بدینسا ن دورا ن "پرکا مبرین "،که برخی از زمین شنا سا ن آ ن را به دو بخش " آ رکئوزوئیک " و "پروتروزئیک"، تقسیم می کنند، تقریبا90%زما ن زمین شنا سی را در بر می گیرد .
سه دورا ن دیگر که فا صله ی زما نی از پا یا ن "پرکا مبرین " ،تا کنون را در بر می گیرند عبا رتند از :
_ دورا ن "پالئوزوئیک" (دیرین زیستی)، از 570 تا 225 میلیون سا ل پیش .
_ دورا ن " مزوزوئیک" ( میا نه زیستی )،از 225 تا 65 میلیون سا ل پیش .
_ دورا ن "سنوزوئیک" ( نو زیستی ) ، از 65 میلیون سا ل پیش تا کنون .

بطور کلی در دوران پا لئوزوئیک ، بی مهرگا ن و مهره داران نسبتا سا ده ما نند ما هی ها و دوزیستا ن و خزندگا ن آ غا زین ، پدید آمدند .
دورا ن مزوزوئیک ، زما ن پیدا یش و چیرگی خزندگا ن بزرگ ما نند دینوسورها بوده است .
دورا ن سنوزوئیک ، که دورا ن معا صر است ، زما ن چیرگی پستا ندارا ن است .
...
دورا ن ها به واحد ها ی کوچکتری به نا م دوره بخش بند ی شده اند ؛ و دوره ها به دور ها یا " سیستم " بخش شده و هر دوره یا " سری" ، خود به " اشکوب ها " ، تقسیم می شوند .

شهر و حا شیه نشینی

در انسا ن شناسی – آ نتروپولوژی- ، حا شیه نشین ، به فرد یا گروهی گفته می شود که فرهنگ اولیه خود را بدون اینکه فرهنگ ثا نویه را جایگزین نما یند ، از دست داده اند ؛ و یا در عا لم برزخ قرار می گیرند .
حا شیه نشینا ن را کسا نی می دا نند که در شهر ها زندگی می کنند ، ولی بدلیل مجمو عه ی عوامل نتوا نسته اند جذب نظا م اقتصا دی ، ا جتما عی شهر شوند ، و به عنوا ن یک شهر وند از امکا نا ت و خد ما ت شهری بهره ببرند .
حا شیه نشینا ن در حا لی که در دل یا حا شیه شهر جا ی د ا رند ، فرهنگ روستا یی را همچنا ن حفظ نموده اند؛ ولی خود را شهری می دا نند .
" را برت پارک " ، در این خصوص می نویسد : انسا ن حا شیه نشین ، شخصیتی ا ست که از بر خورد یا پیوند دو نظا م فرهنگی متفا وت ، یا متخا صم بوجود می آ ید . چنین موجود دو رگه ای ، در آ ن واحد نسبت به هر دو فرهنگ احسا س بستگی دارد ، ولی از طرف دیگر ، خود را کا ملا به هیچ کدام متعلق نمی داند . به نظر "پارک " ، انسا ن حاشیه نشین ، به علت انزوا طلبی و گوشه گیری ، نمی تواند با اراده ی استوار و قوی ، به فعا لیت خود ادا مه دهد و به خا طر نا با وری در قبا ل ارزشها ، هنجا رها و بیگا نگی با موقعیت جدید ، از جا معه کنا ره گیری می کند و در حا لتی معلق ، در حا شیه ی اجتما ع جا ی می گیرد .
" چا لز آبرامز " ، در مورد ویژگی حا شیه نشینی معتقد است : ساختما ن یا بخشی از شهر که در آ ن ویرا نی ، نا رسا یی عرضه ی خد ما ت درما نی ، ترا کم زیاد جمعیت در وا حد مسکونی ،فقدا ن آ سا یش لا زم و خطرا ت ناشی از عوا مل طبیعی ، نظیر سیل ، دیده می شود .
در فرهنگ شهر نشینی ، حا شیه نشینی مترا دف با مفا هیمی چون زا غه نشینی و آ لونک نشینی ا ست .
حا شیه نشینی از لحا ظ فر هنگی ، انزوا طلبی ، احسا س غریبه بودن ، و ببیگا نگی ا ست .
حا شیه نشینی از لحا ظ روا نی ، پریشا نی و تقدیر گرا ئی ا ست .
حا شیه نشینی از لحا ظ اقتصا دی ، فقر، اشتغا ل در بخش غیر رسمی و بی ثبا تی شغلی ا ست .
حا شیه نشینی از لحا ظ بهدا شتی ، مترادف فقدا ن یا نا رسا یی سیستم خدما ت بهدا شتی – درما نی ا ست
حا شیه نشینی از لحا ظ ا جنما عی ، پا ی بند به سنت ها و ارزشها ا ست .
... ویژگی اجتما عا ت حا شیه نشین را می توا ن در فقدا ن تخصص ، بی سوا دی و کم سوا دی ، در آ مد پا ئین ، فرهنگ مستقل و ... نیز بیا ن دا شت .
حا شیه نشینی تا حدود زیا دی ریشه در مها جرت دارد ؛ تحت تا ثیر پا را متر ها یی چون : فقر اقتصا دی ، بی سوا دی ،ندا شتن تخصص ، تعا رض فرهنگی ، هویت قومی و فرهنگی و ...
...
اسا س بررسی حا شیه نشینی در ایرا ن ، ابتدا از تهرا ن شروع شد . بنظر می رسد ، اولین اجنما عا ت آ لونک نشین در تهرا ن به سا ل 1311 بر می گردد ؛ با این یا د آ وری که بعد 28 مرداد سال 1332 ، بویژها ز سا ل 1335 این پدیده رخ نمود . تهرا ن تا شهریور ما ه 1359 نزدیک به 10450 خانوار و 4500 آلونک رادر خود جا ی داد .