۱۳۸۸ مرداد ۳, شنبه

سکونت در کهکشان ِ راه شیری


گستره ی قابل سکونت درکهکشان راه شیری در این نمایه سبز رنگ است ؛ این در حالی است که بخش های بیرونی که عناصر فلزی ناچیزی دارند - مناطق خطرناک- نشان داده نشده است .این ، شبیه پهنه ی قابل زندگی در منظومه ی خورشیدی است ؛ با این یادآوری که منظومه ی خورشیدی ، در قیاس با کهکشان راه شیری ، بسیار کوچک است . - مرز ها در این تصویرمشخص نیست .

بخش بر آمده ی زرد رنگ ، کانون های نا آرامی است که در آنجا ستاره ها متولد و شکل می گیرند .

Habitable zone of the milky way(green) excludes the dangerous inner region - poor outer regions of our galaxy

۱۳۸۸ تیر ۲۸, یکشنبه

دریاچه های بوجود آمده از رانش و خیزش زمینلغزه ی سیمره


به هنگام رخنمون زمینلغزه ی سیمره ، خر سنگها و و تخته سنگها و دیگر عناصر آواره شده از یلندی شمالی رودی که در پای این برجستگی ، جریان داشت ،موجب بسته شدن مسیر رودخانه شده و بد ینسان دو سد شکل می گیرد و دریاچه هایی بوجود می آید که امروزه ، هر دوی آنها خشک شده اند. گرچه آثار بر جای مانده ی یکی از این دریاچه ها ، با توجه به رسوبات نهشته شده در آن ، زهکشی زمین های زیر کشت امروز را باعث است . دریاچه ها ، با توجه به عناصر تشکیل دهنده سد ها ، که دارای شکاف ها و درزهای بسیار بوده است ، بتدریج خشک شده و عناصر شکل دهنده ی آنها ، هوادیدگی یافته اند. سپس ، دریاچه ای جدید و جریانی تازه ، در توده ی بر جای مانده از زمینلغزه ، بوجود آمد .این دریاچه با حدود 39 کیلومتر درازا ، و برابر 150 متر ضخامت ، همآغوش است با زمینلغزشی که اتفاق افتاد .

زمان رخداد زمینلغزش سیمره بروشنی معلوم نیست ؛ اما ، با توجه به پلی شهری باستانی ، در بستر دریاچه ، متعلق به دوره ی ساسانی، نشان از زمان رخداد زمینلغزه، می تواند باشد . دوره ی ساسانی از 224-651بعد از میلاد، در ایران زمین توسعه داشت ؛ بنا بر این زمینلغزش سیمره باید بسیار قدیمی تر از زمان عمران این شهر باستانی باشد .

کارشناسان ایرانی در گزارش خود که در سال 1998 میلادی - 1377 خورشیدی- انتشار یافت ؛ - آقایان شعاعی و قیومیان -، زمانی بین 10370-10120 سال پیش از امروز را برای این زمینلغزش سترک ، بر آورد کرده اند.


و در فرجام این پرسمان شکل می گیرد که علت رخداد یک چنین پد یده ی زمین ریخت ساختی چیست؟ از آنجایی که این پهنه بخشی از گستره ی لرزه خیزی ایران زمین است ، انرژی بر آمده از زمینلرزه ای سترگ ، از دید زمین ساختی را می توان علت بنیادین این مهم بر شمرد.

انرژی بسیار زیا د زمینلغزش سیمره



نهشته های بر جای مانده از زمینلغزش سیمره ، غول آسا است ، به گونه ای که پهنه ای برابر 166 کیلومتر مربع را پوشانده است . عناصردر هم ریخته ی این نهشته ها ، بیشتر از خر سنگهای زاویه دار آهکی است ؛ بگونه ای که می توان آنها را در تصاویر ماهواره ای نیز بخوبی دید .

فرو افتادن، لغزش و رانش عناصر غول آسا ی خرسنگی ، و بویژه مسیر طولانی پیموده شده ، نشان از انرژی بسیار زیاد و شتاب سهمگین این زمینلغزش سترگ و ترسناک است . جنبش و رانش "بهمن خر سنگی" و Sturz Storm نامها یی دیگر است که به این زمینلغزه غول پیکر داده شده است .

زمینلغزش سیمره ، آمده از بلندی



در عکس ماهواره ای آمده نشان داده می شود که شکستگی درامتداد شیب لایه های طبقات زمین ، درکناره ی برش تکتونیکی _ زمین ساختی - اتفاق افتاده است . به دیگر سخن ، زمینلغزش در راستای سطحی از لایه های مورب زمین ،رخ داده است . سطح لغزشی پر شیب ، یکی از سطوح رانشی است که در ضعیف ترین بخشهای طبقات توده ای قرار دارد ، که بیشتر از سنگهای آهکی و در مواردی سنگ مرمر است .

بر پایه ی اندازه گیری Harrison & Falcon در سال 1938 میلادی ، طبقات فرو ریخته از بلندی های 1600متری ، آمده است .

زمینلغزش سیمره با ابعا دی ترسنا ک


زمینلغزش سیمره که به نام های :" زمینلغزش سید مره" ، و " زمینلغزش کبیر کوه"، نیز نامیده شده است ، زمینلغزشی است بزرگ ؛ واقعا بزرگ . با ابعادی ترسنا ک.

این زمینلغزش حجمی در حدود 20 کیلومتر مکعب دارد و عمق آن 300 متر است . مسافت پیموده شده ی آن برابر 14 کیلومتر ، با عرض 5 کیلومترمی باشد. این مهم نشانگر جابجایی حدود 50000000000تن - 50 بیلیون تن - خر سنگ و سنگ ریزه های درشت و ریز است . همه ی ای جابجایی دهشتناک به یکباره، با صدایی مهیب رخ داده است . این همه ماجرا نیست .

زمینلغزش سیمره - سید مره - بزرگترین زمینلغزش .


جمعه سوم ماه جولای 2009 - 12 تیرماه 1388 خورشیدی

تابستان که می آید ، اندیشه ام من را به سوی بزرگترین زمینلغزشی که تا کنون در پوسته ی زمین رخ داده می برد, تا مطلبی در این باره بنویسم. David Petley, the Wilson Professor in the Department of Geography at Durham Universityin England.

The biggest landslide of them all - Saidmareh, Iran


زمینلغزش "سیمره" در ایران ، زین پیش توسط Harrison & Falcon در سال 1938 میلادی بررسی شده و در مجله ی زمین شناسیThe Journal of Geology , 46(3), 296-309 با عنوان An Ancient Landslid at Saidmarreh in Southwestern Iran قابل دسترسی است .

زمینلغزش سیمره در جنوب باختری ایران در 33 درجه ی شمالی و 6/47 درجه ی جنوب خاوری واقع شده است .

۱۳۸۸ تیر ۲۶, جمعه

سیلاب های روان شده در تهران


در تیر ماه سال 1316 خورشیدی ، رگباری با شدت متوسط در نزدیکی یوسف آباد باریدن گرفت . یکی از شاخه های سیلاب روان شده ، محوطه ی "کالج البرز" -مدرسه البرز امروز- را که در آن زمان در کنار شهر قرار داشت ، در بر گرفت . این روان آب سیلابی ، حدود 10 سانتی متر گل سرخ رنگ و دانه های ریز ماسه را در منطقه ای گسترده ، بر جای گذارد. در آن زمان تهران حدود 470000نفر جمعیت داشت .

...

در مرداد ماه سال 1333خورشیدی ، بارندگی شدیدی موجب جاری شدن سیل در تهران شد . بر پایه ی آمار روزنامه ی اطلاعات بتاریخ 11/5/1333 در آن روز در شهر 22 میلیمتر باران باریدو سیل معروف "امامزاده داود "، را سبب گردید. دو سال بعد ، در سال 1335 خورشیدی تهران جمعیتی بالغ بر 1800000نفر را در مساحت 50 کیلومتر مربع ، در خود جای داده بود .

دارالخلافه ناصری


در دوشنبه روز 17 اردیبهشت ماه سال 1246 خورشیدی ، هنگامی که تهران در تابستان 80000 و در زمستان 120000 تن جمعیت داشت ، پس از یک بارندگی سنگین ، سیلابی سترگ، تهران را در بر گرفت . در این رویداد ، پیرامون 120 خانه ویران شد و مردمان زیادی جان خود را از دست دادند.

در آذرماه همانسال ، برای افتتاح محدوده ی شهر و بنیاد " دارالخلافه تهران ناصری"، مراسمی در بیرون شهر برگزار شد و شهر تهران بنام "دارالخلافه ناصری"، نامیده شد؛ دیری نپائید که به "دارالخلافه مظفری"، تغییر نام داد. گرچه هر دو نام از میان رفت و شهر همچنان" تهران"، باقی ماند.

در سال 256 خورشیدی ، تهران یکی از 33 قصبه ی پیرامون ری ، به هنگام یورش بیرحمانه ی مغولان به "ری" ، و ویرانی و آوارگی بازماندگان این فاجعه ی انسانی ، نخستین گام را در راه توسعه و گسترش برداشت ؛ تا آنجا که در نوروز 1165 خورشیدی به مرتبه ی " دارالسلطنه ، " دارالخلافه"، و سر انجام به پایتختی رسید ؛ در آن سال ، تهران 20000 نفر سکنه داشت .

ساعت 13 روز چهارم مرداد ماه 1366




رگبار شدیدی که در ساعت 13 روز چهارم مرداد ماه 1366 خورشیدی ، در حوضه های آبریز رودخانه های : گلابدره ، جعفرآبادو اسون - از بلندی دامنه ی جنوبی البرزکوه در پای بلند ِ توچال ، در شمال شهر بی قواره ی تهران- ریزش نمود سبب شد تا حجم بزرگی از واریزه های - خرده سنگهای خوابیده بر دامن کوه- این حوضه ها ، بویژه حوضه ی آبریز گلابدره، همراه با تخته سنگهای موجود در بستر رود ، به جنبش در آیند و هر آنچه را که در راهشان بود نابود کنند. در این فاجعه ، 300تن جان باختند و زیانهای هنگفتی به مردم وارد شد.


حجم سیلابی که در چهارم مردادماه 1366از مسیل های ولنجک ، دربند،گلابدره ، منظریه و دارآباد ، جریان یافت حدود1250000متر مکعب بر آورد شد؛ در این میان سهم حجم سیلاب دربند و گلابدره 1100000متر مکعب است .


حداکثر دبی لحظه ای سیل ، همراه با گل و لای، تخته سنگ و شن که در روز چهارم مرداد، در مناطق "شمیران" و "دربند" جریان یافت از گلابدره 347 متر مکعب در ثانیه ، و از دربند253متر مکعب در ثانیه ، و جمعا 600 متر مکعب در ثانیه بر آورد شده است .

۱۳۸۸ تیر ۲۴, چهارشنبه

ویژگی نواحی کم آب و نیمه کم آب




شد ت بی نظمی و کمبود بارش از ویژگی نواحی کم آب و نیمه کم آب است، که در حدود یک سوم سطح کره ی زمین را می پوشاند.بر پایه ی این نگرش ساده می توان گفت که ناحیه ی " نیمه کم آب"، جایی است که کشت بارانی - سالی خوب و سالی بد - امکان پذیر است ؛ در حالی که در نواحی "کم آب"،معمولا اطمینانی به بهره برداری از محصولات نمیتوان داشت .


گذر از یک منطقه ی کم آب به یک منطقه ی مجاور مرطوب تدریجی است ؛ مشروط بر اینکه با یک عارضه ی خاص ناهمواری ، مثلا یک رشته بلندی ، بر خورد نداشته باشد. این نوار انتقالی کم وبیش پهن، رژیم بارانی بسیار نا منظمی دارد.

۱۳۸۸ تیر ۲۳, سه‌شنبه

فلات ایرانزمین







فلات ایرانزمین ، با تفاوت های بنیادین در ساختار خود ، ایالت های زمین ساختی را که دارای ریخت شناسی گونه گون است ، شکل می دهد؛ با بیش از 52% برجستگی ها ، 38% دشت و 10% کویر ، کفه و دریاچه و ...

آب گرانبها ترین منبع ملی ما ست.


آب گرانبها ترین منبع ملی ما ست .این ارزش اساسا از آن روست که منبعی تجدید شونده است و منافع اقتصادی و اجتماعی حاصل از کاربری عاقلانه ی آن اهمیت بسیار زیادی دارد؛ این همه ی ماجرا نیست ؛ زیرا با این منافع ، زیان هایی نیز همره است : خشکسالی و سیل.

دیروز مردم ماهیت سیل را نه به تعبیر آماری ، بل بگونه ی یکی از اجزای محیطی درک می کردندکه با آن تماس نزدیک روزانه دارند.در نزدیکی رودها زندگی می کردند تا از آن بعنوان منبع آب و امکانی برای ترابری استفاده کنند واز پهنه ی سیلابی رودها برای رشد محصولات زراعی خود بهره برند؛ اما ، به هر صورت ، خانه بر زمین مرتع می ساختند تا از آسیب سیل در امان باشند.

امروز، با افزایش جمعیت ، مردم ناگزیر در پهنه های سیلابی خانه ساخته اند سبب تبدیل جنگل به مرتع و زمین زراعی شده اند ؛ و در نتیجه ، آب کمتری در بالا دست رودها به تله می افتد و با شتاب فزاینده به سوی گستره ی دشت ها جریان می یابد. بارزترین این سیلها - که خطر ناکترین آنها هم هستند- تند سیلابهای ناگهانی است که با افسوس به پدیده ای رایج در شهر ها یمان بدل شده است .

وقتی سطح زمین را ساختمانها و جاده ها بپوشانند ، باران نمی تواند بدرون خاک نفوذ کند و تقریبا همه ی بارش ، بلافاصله بصورت هرزآب بر این سطوح مصنوعی هموار روان می شود . در جایی که روزگاری بارش بارانی سنگین ، خاک را خیس می کردو به رستنی ها آب و غذا می رساند ، امروز ظرف چند دقیقه سیلابی ویرانگر براه می افتد.

... سیل ویرانگر آذرماه 1365 با 424 نفر کشته و 120 میلیارد ریال خسارت - دسامبر 1986 میلادی با 1560میلیون دلارزیان - کافی بود که نام سرزمین مان را در جدول بزرگترین سوانح طبیعی سالهای 1960- 1990 میلادی دنیا، قرار دهد.این سیل ویرانگر در شش استان: فارس، بوشهر، خوزستان، کهکیلویه و بویر احمد، یزد و کرمان فاجعه آفرید .

۱۳۸۸ تیر ۲۲, دوشنبه

پیدایش موجوداتی که قادر به تحمل اکسیژن آزاد بودند.


حدود 3000 میلیون سال پیش ، در گوی زمین ، رویدادی تکاملی رخ داد که اهمیتی حیاتی داشت ؛ یعنی ، ظهور موجوداتی که قادر به تحمل اکسیژن آزاد بودند. اکسیژنی که خودشان به عنوان فراورده ی زاید "فتوسنتز"، به جو رها می کردند. از این موجودات ، گیاهانی پیدا شدند که با ایجاد "جو" سرشار از اکسیژن ، امکان ِ تکامل زندگی جانوری و از جمله "انسان" را فراهم ساختند.

گرم شدن زمین


بسیاری از دانشمندان، گرم شدن زمین را یکی از جدی ترین تهدیدهای پیش روی بشر امروزین می دانند. در این میان ، از بین بردن جنگلها ، زیانی دو برابر دارد ، زیرا نه تنها تاثیر درختان را به عنوان " چاهک کربن"،از بین میبرد ، بل ، کربن بیشتری را نیز به محیط رها می کند.

افزایش دما در نواحی قطبی ، موجب ذوب سریع" کلاهک های یخی" شده است ؛ این مهم می تواند باعث افزیش سطح دریاها بین 7-5 مترشود و در نتیجه نواحی وسیعی از زمین های پست را آب در بر خواهد گرفت . این همه ی فاجعه نیست .

درخت مقدس


ابنای آدمی در جنگلها رشد کردند. ما با جنگلها خویشی سرشتی داریم. منظره ی درختی که سر به آسمان کشیده تا برگهایش خورشید را برای فتوسنتز ، بدام اندازد ، بس دلفریب است .

برای نیاکان ما که نظاره گران با دقت طبیعت بودند ، گونه های متفاوت درختان بیان از گذر فصل ها بود . در باستان ِ اروپا، سالنمایی درختی وجود داشت که " بث- لوئیس-نیون"، نامیده می شد ؛ این از نام سه درخت نخست سال اقتباس شده بود. "بث" به معنی درخت غان، " لوئیس " به معنی سماق کوهی و "نیون" به معنی زبان گنجشک است . - بث، لوئیس، نیون - سه حرف صامت در الفبای ابتدایی ایرلندی بودند که سیزده حرف داشت که مطابق نام سیزده درخت بودند.

در سرزمین مصر ، درخت مقدس"انجیر مصری"،در اسکاندیناوی درخت "زبان گنجشک" و در چین درخت "کی بن مو" یا چوب قائم ازاین جمله اند.

ما که در نهایت انگل گیاهانیم ، برای ادامه زندگی به ئیدرات کربن ساخته ی گیاهان دستبرد می زنیم .ما با خوردن گیاهان ، کربوهیدرات ها را با اکسیژنی که به خاطر میل وافرمان به تنفس ، در خون مان محلول است ، ترکیب و بدینسان انرژی مورد نیازمان را استخراج می کنیم؛ و در بازدم، دی اکسید کربن ِ خود را به گیاهان می دهیم . چه ترتیب تعاونی ِ حیرت انگیزی !

کم آبی


کشور ما که در سال 1369، به ازای هر نفر بیش از 2000متر مکعب در سال ، آب تجدید شونده داشت و فارغ از بحران آب بود، امروز نه تنها مرحله ی تنش و فشار ناشی از کمبود آب را تجربه می کند ، بلکه با کاهش سرانه ی آب به حدود 800 متر مکعب ، وارد بحران کم آبی شده و در جرگه ی کشورهایی که با مسایل بزرگ ناشی از کمبود آب ، دست بگریبان اند، قرار گرفته است .

فرسایش غیر طبیعی خاک


گرچه فرسایش تسریعی و غیر طبیعی خاک ، سابقه ای تاریخی همپای پیدایش تمدنهای بشری دارد ، اما ، امروز، گسترش و تنوع دخالت های انسانی در اکو سیستم ، و تاثیر آن بر روی عوامل و منابع گونه گون زیستی ، بر پایه ی نیازهای بسیار پیچیده ، و بهره گیری نا درست از منابع طبیعی تجدید شونده ، باندازه ای است که با هیچ یک از ادوار گذشته ی تاریخ تمدن ، قابل مقایسه نیست .

تمامی این دخالت ها ، منجر به فرسایش خاک ، هدر رفت آب و جریان سیلابهای ویرانگر می گردد.

دهان به دهان

پیوند هایی که سرنوشت انسان ها و درختان را بهم گره می زند ،
چنان نیرومند است که احساس نگرانی ار آینده ای که این پیوند گسسته
شود ، امری است طبیعی .
گیاهان و جانوران ، با استنشاق آنچه دیگری بیرون می دهد،نوعی
رابطه ی احیای دهان به دهان به وسعت یک سیاره ، چرخه ای بس زیبا
پدید می آورد ؛ که نیرویش را از ستاره ای در فاصله ی 150 میلیون
کیلومتری می گیرند.
در آینده ای بسیار نزدیک خطر آن هست که بدون آنکه فکری
برای نسل آینده بکنیم ، گیاهان و درختان را که با گذشت قرنها بر روی
زمین پیدا شده اند ، از بن بر انداززیم .

محیط زیست



محیط زیست ، تنها مجموع یک سلسله عوامل مادی که دایما بر یکدیگر اثر می گذارند و گونه گونی مناظر جغرافیایی را شکل می دهند ، نیست .
محیط زیست ، در بر گیرنده ی سازمان های اقتصادی و ساختمان های فکری گروههای انسانی آن محیط نیز هست . به دیگر سخن، محیط زیست نه تنها شامل عوامل طبیعی یا مادی است ، بلکه عوامل اقتصادی و فرهنگی را هم در بر می گیرد .

محیط زیست


در جایی که بارش بارانی سنگین ، خاک راخیس و به رستنی ها آب و غذا می رساند؛ امروز، در چند دقیقه سیلابی سهمگین به راه می افتد.
ما محیط زیست فیزیکی خود را بر پایه ی هدف های مان تغییر داده ایم ؛ در این روند ، غالبا شرایطی ایجاد می گرددکه وقوع سیل های شدیدی را سبب می شود.

۱۳۸۸ تیر ۲۱, یکشنبه

منابع آب شیرین

قاره ی آسیا که 60 % جمعیت کره ی زمین در آن ساکن است ، 36 % منابع آب
تجدید شونده را دریافت می نماید ؛ و این در حالی است که سهم ایران زمین از این میزان منابع آب تجدید شونده ، تنها 36 صدم در صد است .
مقدار آب تجدید شونده که سطح زمین بطور سالانه دریافت می نماید ، برابر همان آبی است که شاید از هزاران سال پیش ، و از شروع تمدن انسان ، بر آن باریده است .




۱۳۸۸ تیر ۱۹, جمعه

تیر ماه




ماه، تیر شد. تیرماه شد.

شب شد.





























ابری به سیاهی شب بی ستاره، از جمع پنبه گون خاکستری ، به فلات ایران زمین رسید ؛ چهره در هم کشید . شب شد .

مکن فراموشم







خرداد ماه، دو نیمه شد. شب شد.

تابان شد.




زمین ، چشم بر مادر دوخت؛ بیشترین نور بر گرفت. تابان شد.

انقلاب تابستا نه شد .











خورشید ، پرده بر خود کشید.