۱۳۸۷ آبان ۹, پنجشنبه

شهر و حا شیه نشینی

در انسا ن شناسی – آ نتروپولوژی- ، حا شیه نشین ، به فرد یا گروهی گفته می شود که فرهنگ اولیه خود را بدون اینکه فرهنگ ثا نویه را جایگزین نما یند ، از دست داده اند ؛ و یا در عا لم برزخ قرار می گیرند .
حا شیه نشینا ن را کسا نی می دا نند که در شهر ها زندگی می کنند ، ولی بدلیل مجمو عه ی عوامل نتوا نسته اند جذب نظا م اقتصا دی ، ا جتما عی شهر شوند ، و به عنوا ن یک شهر وند از امکا نا ت و خد ما ت شهری بهره ببرند .
حا شیه نشینا ن در حا لی که در دل یا حا شیه شهر جا ی د ا رند ، فرهنگ روستا یی را همچنا ن حفظ نموده اند؛ ولی خود را شهری می دا نند .
" را برت پارک " ، در این خصوص می نویسد : انسا ن حا شیه نشین ، شخصیتی ا ست که از بر خورد یا پیوند دو نظا م فرهنگی متفا وت ، یا متخا صم بوجود می آ ید . چنین موجود دو رگه ای ، در آ ن واحد نسبت به هر دو فرهنگ احسا س بستگی دارد ، ولی از طرف دیگر ، خود را کا ملا به هیچ کدام متعلق نمی داند . به نظر "پارک " ، انسا ن حاشیه نشین ، به علت انزوا طلبی و گوشه گیری ، نمی تواند با اراده ی استوار و قوی ، به فعا لیت خود ادا مه دهد و به خا طر نا با وری در قبا ل ارزشها ، هنجا رها و بیگا نگی با موقعیت جدید ، از جا معه کنا ره گیری می کند و در حا لتی معلق ، در حا شیه ی اجتما ع جا ی می گیرد .
" چا لز آبرامز " ، در مورد ویژگی حا شیه نشینی معتقد است : ساختما ن یا بخشی از شهر که در آ ن ویرا نی ، نا رسا یی عرضه ی خد ما ت درما نی ، ترا کم زیاد جمعیت در وا حد مسکونی ،فقدا ن آ سا یش لا زم و خطرا ت ناشی از عوا مل طبیعی ، نظیر سیل ، دیده می شود .
در فرهنگ شهر نشینی ، حا شیه نشینی مترا دف با مفا هیمی چون زا غه نشینی و آ لونک نشینی ا ست .
حا شیه نشینی از لحا ظ فر هنگی ، انزوا طلبی ، احسا س غریبه بودن ، و ببیگا نگی ا ست .
حا شیه نشینی از لحا ظ روا نی ، پریشا نی و تقدیر گرا ئی ا ست .
حا شیه نشینی از لحا ظ اقتصا دی ، فقر، اشتغا ل در بخش غیر رسمی و بی ثبا تی شغلی ا ست .
حا شیه نشینی از لحا ظ بهدا شتی ، مترادف فقدا ن یا نا رسا یی سیستم خدما ت بهدا شتی – درما نی ا ست
حا شیه نشینی از لحا ظ ا جنما عی ، پا ی بند به سنت ها و ارزشها ا ست .
... ویژگی اجتما عا ت حا شیه نشین را می توا ن در فقدا ن تخصص ، بی سوا دی و کم سوا دی ، در آ مد پا ئین ، فرهنگ مستقل و ... نیز بیا ن دا شت .
حا شیه نشینی تا حدود زیا دی ریشه در مها جرت دارد ؛ تحت تا ثیر پا را متر ها یی چون : فقر اقتصا دی ، بی سوا دی ،ندا شتن تخصص ، تعا رض فرهنگی ، هویت قومی و فرهنگی و ...
...
اسا س بررسی حا شیه نشینی در ایرا ن ، ابتدا از تهرا ن شروع شد . بنظر می رسد ، اولین اجنما عا ت آ لونک نشین در تهرا ن به سا ل 1311 بر می گردد ؛ با این یا د آ وری که بعد 28 مرداد سال 1332 ، بویژها ز سا ل 1335 این پدیده رخ نمود . تهرا ن تا شهریور ما ه 1359 نزدیک به 10450 خانوار و 4500 آلونک رادر خود جا ی داد .

هیچ نظری موجود نیست: