سوار بر باد

از شکافی باریک ، اما دراز، از زمین تا خورشید،به پیش ، پر می کشم و به پس ،می نگرم ؛ زمانی سواربر باد ؛ به جایی که بدان، هرگز نرفته ام .می روم . و بیشتر ، پا بر زمین دارم و میخکوب بر آن.
چشم به رود دارم و قطره های روشن آب را که بدنبال هم می دوندرا می ستایم .
بوی گل در دهانم می دوذ و...

آیا فوران های بزرگ دیگری در آلاسکا رخ خواهد داد؟

پهنه ی Peninsula آلاسکا ، بر روی نوار فعال آتشفشانی قرار دارد . در 4000 سالی که رفت ، حداقل چند فوران در اندازه ی ِ فوران Novaruptaدر پیرامون حدود 300 کیلومتری آن رخ داده است . با این یادآوری که فوران Novaruptaبزرگترین و سهمگین ترین در قرن بیستم بود .

فوران هایی بزرگ در مقیاس Novarupta در عرض بالای جغرافیایی ، می تواند در تغییرات آبهوایی "گوی زمین "، نقش بنیادین داشته باشد ؛ این مهم ، با تغییرات درجه ی گرمای پوسته ی زمین و کاهش سطوح بارانی ، در بسیاری از مناطق "گوی زمین "، خود را نشان خواهد داد.و در تغییر درجه ی حرارتی شمال ِ قاره ی افریقا ، کاملا نمایان خواهد بود.

پراکنش خاکستر آتشفشانی ، در مسیر حرکت هواپیما های جت ، ایجاد اختلال خواهد کرد و با افسوس ، حادثه خواهد آفرید ؛ زیرا ،دانه ها و ذرات بسیار ریز خاکستر آتشفشانی ، افزون بر خسارت به موتور هواپیما ، در سرعت های بالای هواپیما، همانند ذرات شن عمل خواهد کرد .ذرات خاکستر ، سائیدگی بدنه و بویژه با ل هواپیما را باعث خواهد شد .

قدرتمند ترین فوران آتشفشانی در قرن بیستم میلادی در "گوی زمین"

در بامداد ششمین روز از ماه ژوئن سال 1912 میلادی، در آلاسکا، در ناحیه ای که امروز Katmaiنامیده می شود ، تکانهای شدیدی در پوسته ی زمین رخ داد . خاکسترآتشفشاننی در آسمان پراکنده شد و فوران آتشفشانی بزرک قرن رخ نمود . مردم در Juneauآلاسکا، در فاصله ای در حدود 500 کیلومتری ، صدای انفجار را بروشنی شنیدند. ستون های بلند و سیاهی از گاز ومواد دهانه ی دودکش و بدنه ی آتشفشان ، بمدت 60 ساعت بعد از انفجار ، در بالای آتمسفر ، دیده می شد .

آتشفشان به ظاهر آرام یافت ، زمین های پیرامون ، در گستره ای برابر 30 کیلومتر مربع، زمین پوشیده از مواد آتشفشان شد . این ، بزرگترین انفجار آتشفشانی در تاریخ آلاسکا بود .بدیگر بیان، این فوران 30 برابر بزرگتر از انفجار آتشفشانی کو ه "هلنMount St. Helenoدر سال 1980 و سه برابر بزرگتر ار انفجار Mount Pinatubeدر سال 1991 بود که دومین انفجار آتشفشانی از دریچه ی بزرگی در فره بیستم میلادی بود .

- جریان عناصر آذر آواریPyroclastic Flow

جریان های آذر آواری ، مجموعه ای است از گازهای بسیار گرم ، ذرات گرد و غبار و خاکستر ، که با سرعت زیاد و توان فراوان ، جریان می یابد.این جریان آتشفشانی ، بطور کامل دره ای که شکل Vداشت را به پهنه ای صاف ، تغییر شکل داد؛ گستره ای به مساحت 120 کیلومتر مربع ، با ضخامتی بیش از 200 متر، از این مواد پوشانده شد .

- خاکستر آتشفشانی Volcanic Ash

بلافاصله پس از انفجار ششم ژوئن، ستونی از خاکستر آتشفشانی به بلندی 12 کیلومتر به آسمان برخاست ؛و در راستای باختر ، باد آن را با خود پراکند . در تصویر ماهواره ای آمده در این یادداشت ، خطوط تراز قرمز رنگ است که این نشانی است از ضخامت ته نشست خاکستر در منطقه .

پس از خاتمه ی فوران آتشفشان ، در روز نهم ماه ژوئن ،خاکستر بر آمده از فوران ، در تمامی بخش جنوبی آلاسکا و قسمت زیادی از غرب کانادا و نیز چند ایالت در امریکا ، بر زمین نشست . باد خاکستر را در جهت آمریکای شمالی با خود برد و در هفدهمین روز از ماه ژوئن ، خاکستر ، به قاره ی افریقا رسید .

انواع فوران های آتشفشانی Types of Volcanic Eruptions

وقتی " ماگما"، این ماده ی مذاب درون "گوی زمین"،از دودکش آتشفشان بیرون می پرد و یا در پوسته ی جنبای زمین ول می شود ، شکل های گونه گون به خود می گیرد. گدازه - لاوا- با چسبندگی زیاد خود ، چون رودی خروشان و سرخ گونه ، که همه را در خود می گیرد وذوب می کند ، راه سرازیر، می پیماید و آنقدر می رود تا کاملا به پوسته ی زمین به چسبد و شکلی نو بیآ فریند. گاهی بیرون می جهد از دودکش آتشفشانی که ، با انفجار همراه است و تکه پاره های سنگ ِ راهی که گشوده شده وخاکستری که با گازهای گونه گون در فضا پراکنده می شود. فوران هایی نیز افزون بر گاز های گونه گون ، آب نیز با خود دارند ، که در این صورت ، از خاکستر آتشفشان ، خبری نیست. و این همه ماجرا نیست

دانشمندان آتشفشان شناس ، فوران های آتشفشا ن را به انواع گونه گون رده بندی نموده اند: نوع فوران، شکل بر جای مانده از بیرون آمدن "ماگما"، و یا مکانی که این رویداد زمین ساختی در آن رخ نموده ، پایه ی این دید و دریافت است .

پاره ای از این رده بندی این گونه است :

-فوران آتشفشانی نوع " هاوایی"

در این فوران ، گدازه های درون زمین " لاوا"، از دودکش آتشفشان بیرون می پرد و سپس در سطح زمین جریان می یابد . در تصویر آمده ، فوران سال 1969 کوه Mauna Uluنشان داده شده است.

- آتشفشان نوع " استرامبولی"

فوران های کوتاه ،و لاو های سرخ گونه همراه با گازهای فراوانِ بیرون جهیده از دودکش کوه آتشفشان ، ویژگی این نوع آتشفشان است .

در تصویر به نمایش در آمده ، از جزیره Aeolianایتالیا گرفته شده است .

- فوران های "ولکانیکی"

انفجار شدید همراه با خاکستر و مواد بسیار ریز آتشفشانی ، که گازهای سوزان نیز آن را همراهی می کند و قارچی که در بالای دودکش شکل می گیرد، از ویژگی این گونه از آتشفشان است .

در تصویر، فوران Santiaguito در 15 ماه مارس 2009 در کشور Guatemalaنشان داده شده است .

- فوران نوع "پیلی نین"

فوران هایی که بزرگترین و بیشترین شدت را دارند ، در این رده قرار می گیرند.عناصر گازی ماگما ، که غالبا با غلظت زیاد ماگما همراه است را علت این گونه فوران های آتشفشانی بر می شمرند. این نوع فوران ها ، از انرژی زیاد بر خور دار بوده و ستون هایی از گاز و خاکستر که گاهی به بلندی بیش از 50 کیلومتر می رسند ، با سرعتی برابر صدها متر در ثانیه از ویژگی این نوع فوران ها است . باید یاد آور شد که خاکستر بر خاسته از این آتشفشان ها صد ها و یا هزاران کیلومتر دور تر از کوه آتشفشان حمل و پراکنده می شوند. ستون های فورانی معمولا قارچی شکل اند و یا شبیه درختان ِ سوزنی برگ ایتالیایی است .

- گنبد های گدازه ای

این نوع از فوران های آتشفشانی ، از لاوها " گدازه ها "، با غلظت زیاد و خرده سنگهای زاویه دار ، شکل گرفته که بدون انفجار از دودکش آتشفشان خارج می شوند. گنبه ها رشد یافته و سپس فرو می ریزند.

در تصویر ، کوه Mount St. Helenaدر 12 آگوست 1985 نشان داده می شود .

- فوران های آتشفشانی " ئیدروماگماتیک"

در جایی که ماگما در زیر آب بیرون آید این گونه آتشفشان ،بوجود می آید.

این تصویر در ساحل " ایسلند "، گرفته شده است .

انرژی درونی گوی زمین

- برخورد اجرام سماوی با جو زمین

- انقباض گرانشی درون گوی زمین

- متلاشی شدن ایزوتوپ های عناصر رادیواکتیو ناپایدار

را می توان سرچشمه ی انرژی درون "گوی جنبای زمین"، بر شمرد که رخدادهایی چون زمینلرزه ، فوران های آتشفشانی و حرکت های پوسته قاره ای و اقیانوسی - تکتونیک ورفه ای- و ... بر آمده از آن است .

"گوی زمین " در شب

تصویر ماهواره ای "گوی زمین " در شب Satellite Photo of Earth at Night یکی از مشهورترین عکسهای برداشته شده از زمین است که نمایانگر کانون های دایمی "روشن " سطح زمین می باشد .
این ، نقشه ی کانون های جمعیتی در پوسته ی زمین نیست؛ بل ، نقشه ای است که نشان از استفاده ی بی رویه از نیروی الکتریسیته دارد.
مقایسه ی دوقاره ی اروپا و افریقا با خود نشانه ها ، دارد .

جزایر آتشفشانی

مکا نیسم " سازوکار" جزایر آتشفشانی ، بر پایه ی انگاره ی " تکتونیک ورقه ای"، Plate Tectonic اینگونه است :

جزایر قناری

ره آوردی بمن می رسد؛ از درون ِ " گوی زمین"،آنجا که همه ، گداخته است و روان . به شوق ، گره می گشایم ؛ چند خرده سنگ ِ پر حفره ؛ آجری رنگ. بیرون پریده از "دودخان ِ" آتشفشانی که بمن لبخند می زند. از یکی از جزایر "قناری" ، در کرانه ی خاوری اقیانوس اطلس آمده اند . به نرمی ، پذ یرای شان می شوم .