۱۳۸۸ آذر ۲, دوشنبه

تهران ، شهر شد!




تهران، خوابیده بر پهنه ای " آبرفتی" ، خود را به این سو و آن سو می کشد .قد یمی ترین نهشته های آبرفتی ِ گستره ی تهران و پیرامون آن را در : کن ، اوین، قیطریه، عباس آباد ، گردنه ی قوچک و ... به شکل تپه های بلند با آبکندها و دره های ژرف - هزار دره - می توان به روشنی دید ؛ با ستبرایی - ضخامت -زیاد نزدیک به 1200 متر .
به هنگام رسوب گذاری این سازند آبرفتی - هزار دره- بلندی های البرز ، در حال بالا آمدن و فرسایش بوده است . می گویند در 32 - 38 میلیون سال پیش از امروز ، " البرز اولیه " ، در " کوهزایی پیرنه" تولد یافت . قبل از آن ، در محل کنونی البرز کوه ، چین خوردگی و بلندی ها یی وجود داشته که از دید بلندی ، با آنچه که پس از رویداد " پیرنه " به وجود آمد ، قابل قیاس نبود .
بلند ترین مناطق " البرز اولیه " ، پس از چین خوردگی ، حداکثر به 1500 متر و به ندرت به حدود 2000 متر از رویه ی دریا می رسید .
اختلاف بلندی ناگهانی میان شهر تهران با میانگین 1300 متر از رویه ی دریا و نزدیک ترین قله به آن ، آن هم در فاصله ای کم تر از 10 کیلومتر _ یعنی تیغ بلند توچال- با بلندی 3933 متر ، یکی از بارزترین ویژگی های توپوگراقی گستره ی تهران است .
تهران در فرو نشست پای البرز کوه ، در راستای گسله های گونه گون بر زمین چسبیده است . این فرو نشست و تو رفتگی از دو بخش بارز شکل گرفته است :
-بخش کوهپایه در شمال ، که بوسیله ی " راندگی شمال تهران "، از چین های کناری البرز ، جدایی می یابد.
- گستره ی فرو نشست شمال ایران مرکزی ( دشت تهران و ری) قسمت های مرکزی و جنوبی شهر تهران ، شهر ری و جنوب شهر ری .
...
در گذ شته ، آنان که از طهران- تهران- سخن به میان می آوردند، روستا های کوچک و نا آشنایی به ذهنشان خطور می کرد که نشان اندکی از آن در کتابهای گذشتگان وجود داشت و نا شناخته تر از همسایگا نش ، " دولاب" یا " علی آباد " بود .
در نخستین حرکت های گسترش تهران ، در مسیر شهر شدن ، یعنی ساختن برج و باروهای شاه طهماسبی، که بی تردید مقطعی تاریخی است ، روستای کهن سابق از گمنامی به در آمد و در دوره های بعد تا پایان حکمرانی زند یه ، شهرکی نام آشنا شد . در واقع ، گسترش شهر تهران ، از اواخر دوره ی قاجاریه ، با هیچ ضا بطه ی علمی و روش منطقی ، منطبق نبود .
...
تهران ، امروز در میان شهرهایی که شتاب گسترشی بی اندازه دارند جای دارد .در سال 1319 خورشیدی تهران جمعیتی در حدود 700000 نفر داشت ؛ این میزان جمعیت در سال 1345 به سه میلیون نفر رسید . در سال 1365 - با مهاجرت مردم سرزمین هایی که میدان نبرد جنگ ایران و عراق بود به 6000000 نفر رسید . تهران ، امروز با جمعیتی بیش از 10000000 نفر ، با مسایل زیست محیطی از جمله آلودگی های هوا و آب و ... دست به گریبان است .
در تصویر های ماهواره ای ، پوشش گیاهی به رنگ سبز روشن و مناطق شهری برنگ خاکستری تا سیاه و زمین های بایر به رنگ قهوه ای دیده می شود .
مقایسه ی دو تصویری که از تهران یکی در روز 11 مرداد ماه سال 1364 خورشیدی و دیگری در روز 28 تیرماه سال 1388 بر داشته شده ، نشان از گستردگی این شهر بی قواره است .

هیچ نظری موجود نیست: