دریاچه های آب شیرین در کویر

ابر بازیگوش ، سوار بر باد که نام " موسم " داشت و " موسم تابستانه " نیز به آن گفته می شد ، از سوی با ختر ، قطره های آب از اقیانوس بر گرفت و در دامن نهاد و رقصان شد ؛ و در همآغوشی با ابر های رنگین آمده از " اقیانوس اتلانتیک جنوبی" بارور شد ؛ باران شد و بر زمین نشست .
این زایش و بارش باران، بیش از 9300 سال بدرازا کشید . - از 14800 سال تا 5500 سال پیش از امروز .-
پوسته ی قاره ی افریقا ویژه گی سرزمین های معتدل استوایی امروزین بخود گرفت . درخت و درختچه سر از زمین بر داشت و علفزارهای بلند قامت ، در زمین پهن شد .
...
دریاچه ای بزرگ بدرازای دهها کیلومتر در آن دوره ی " ترسالی" آبهوایی ، بر زمین گسترده شد . امروز از آن دریاچه ، 10 دریاچه ی کوچک ، در کویر Ounianga در شمال شرق کشور "چاد" در قاره ی افریقا بر جای مانده است ؛ خشگی هوا در یکهزار سالی که پشت سر نهاده ایم ، و وزش بادهای شمال شرقی در تمامی سال ، و آسمان بدون ابر ، که بالا رفتن میزان تبخیر را به بیش از 6 متر در سال می رساند ، بر آیند این تغییر آبهوایی است .
...
دریاچه ها باستثنای یکی ، آب شیرین و گوارا دارند. منبع بزرگ آب زیر زمینی در آن دوره چند هزار ساله ی "ترسالی" شکل گرفت و تغذیه آب این ده دریاچه ی آب گوارا در قلب کویر و " فرو نشست " یا گودال Ounianga را امروز به گردن دارد .
...
ریگ های روان - تلماسه های روان-در راستای شمال شرقی هم امروز در جنبش اند . تپه ها ی ماسه ای پس از رسیدن به گودال Ounianga از حرکت می افتند ؛ این سبب دیگری است از تکه پاره شدن دریاچه مادرو رخنمون 10 دریاچه امروزین در این گستره از کویرچاد . دریاچه ها " سیستم ئیدرولوژیکی " ویژه خود را در کویر شکل داده اند ، با نام هایی چون:Katam , Yoa , ...
...
یافتن " گرده های گیاهی" در رسوبات دریاچه ای از عمق 50 متری دریاچه ی مادر ، نشان از شرایط آب و هوایی معتدل استوایی Mild Tropical Climate و اکو سیستم " ساوانا" Savanna ecosystem می باشد .
آثار بر جای مانده از " سرخس " ها ی رشد یافته در پهنه ها ی سیلابی Fern grew in the stream flood plains همان گیاهانی که امروز در فاصله های بیش از 300 کیلومتری به سمت جنوب ، گسترس دارند و نیز درختچه های سرزمین های بلند و مناطق سرد با بیش از 2900 متر از رویه ی دریا - قله کوههای Tibesti - نشان دیگری است از شرایط دیروز این پهنه کویری در کشورچاد .