۱۳۸۹ فروردین ۸, یکشنبه

بهار آمد














بهاردر سرزمین چین ، با توفان آمد . گردو غبار و ریگ ، از مغولستان ، آمد . ار پهنه ی خشک کویری آمد و بر خاور چین پرده کشید . پکن در بحران شد و دید تا دور دست ها نا ممکن شد .
در تایوان و جزایر ژاپن نیر بهار 1389 با توفان زرد رنگ شن آمد .
...
گویی پتویی ضخیم لایه بود که آسمان ِ خاور سرزمین ژاپن را در بر گرفت و شب شد ؛ و این نخستین روز بهار 1389 - 21 ما ه مارس 2010 - بود .
گرد و غبار ریگ وشن، از چین آمد ؛ از اقیانوس کبیر گذشت و بر سر ژاپن نشست و شب شد .
سیستم آب و هوایی کم فشار ، پاره ای از تن کویر گوبی -Gobi Desert - بر داشت و آشفته و موج گونه ، بر فراز جزایر ژاپن رسید ؛ گویی موج آب بود که بر تخته سنگی می دوید .
...
بهار در فلات بلند ایران زمین ، با گلباران ابر های پر مهر آمد . روز نو شد و نوروز شد ؛ نوروز با نوید روشنی بر تاریکی آمد.


۱۳۸۹ فروردین ۶, جمعه

روشن تر از خاموشی چراغی ندیدم





از گذری پیر به گذر پیر تر وارد می شوم . خانه ها کوتاه اند و هم آغوش با زمین . روشنی در خانه ها ، یکی از پس دیگری ، جان می گیرد . در خانه ها باز است .
بانگ فرود خورشید در کوچه پس کوچه ها می دود و می خواند :
روشن تر از خاموشی چراغی ندیدم
و سخنی به از بی سخنی نشنیدم
ساکن سرای سکوت شدم
و صدره ی صابری در پوشیدم
مرغی گشتم
چشم از یگانگی
پر از همیشگی
در هوای بی چگونگی می پریدم
کاسه ای بیا شا میدم که هرگز تا ابد از تشنگی او سیراب نگشتم
...
به خانه ی پیر رسیده ام . به خانه ی یکی از مشهورترین عارفان ایران زمین رسیده ام . به خانه ی " طیفور" - بایزید بسطامی - پسر عیسی و نوه ی " سروشان " رسیده ام . خاندانی از بزرگان بسطام در سده ی سوم هجری قمری .
خوشا بر من .

۱۳۸۸ اسفند ۱۷, دوشنبه

زمینلرزه در خاور کشور ترکیه





در ساعت 4:32 با مداد روز دوشنبه 8 ماه مارس سال 2010 ، زمینلرزه ای به بزرگی 5.9 درجه ، بخش خاوری کشور ترکیه را به شد ت لرزاند . مرکز این زمینلرزه در منطقه ی پر جمعیت Basyurt در استا ن Elazig بود . در این زمینلرزه تا کنون 4151 نفر کشته از زیر آوار بیرون آورده شده است . از آنجایی که این زمینلرزه در هنگامی که مردم درخواب بودند رخ داد ، میزان تلفات انسانی می تواند فزونی یابد .

۱۳۸۸ اسفند ۱۶, یکشنبه

سلطانیه











بخش سلطانیه در ناحیه ی مرکزی متمایل به غرب استا ن زنجان با بلندی 1880 متر از رویه ی دریا ، در 39 کیلومتری جنوب خاوری شهر زنجا ن قرار دارد .
منطقه ی زنجا ن ازدیر باز مورد توجه اقوام گونه گون قرار داشته است . بر پایه ی کتیبه های به دست آمده از شاها ن آشور ، در سده ی هشتم پیش از میلاد ، سلطانیه محل سکونت طایفه ی جنگاور " ساکاراتی " بود و در زما ن فرما نروایا ن " ما د" به نام " اریبا د" خوانده شده است ، و پارت ها آن را به نام نخستین پادشا ه خود " ارسا س " نامید ند .
پس از استقرار " مغولا ن " در ایرا ن و پایتختی تبریز ، با توجه به شباهت چمنزار سلطانیه به چمنزارهای مغولستان ، توجه ایلخانا ن به این منطقه که در آن زمان " قنقور اولانگ" نام داشت جلب شد .بر پایه ی متون تاریخی هنگام یورش مغولان به ایران ، نام سلطانیه " شرویا ز" بود و پس از ورود ایلخا نا ن ، " سلطانیه " نام گرفت .
...
چمن طبیعی سلطانیه با گستره ای تقریبی 35 کیلومتر مربع، به درازای 20 کیلومتر و پهنای متوسط 2 کیلومتر ، در راستای جنوب فلات زنجا ن ، با امتداد خا وری - باختری قرارد دارد .
در متون جغرافیا یی، چمن سلطانیه به نا م "پرری" - بهترین نوع علفزار ها ی دنیا که میانگین بلندی آن به 30 -90 سانتی متر می رسد - یاد شده است . این گستره ی 7000 ساله عامل اصلی شکل گیری شهر تاریخی سلطا نیه است ؛ از این رو دارای اهمیتی بسیار است .
...
-سال 1260 خورشیدی - سفر نامه ی خا نم " دیالافوآ " سیاح فرانسوی " زمان قاجاریه "
" ... پس از طی مسافت زیادی ، من در طرف مشرق لکه ی روشنی را در افق دیدم ؛ و هر قدر نزدیکتر می شویم رفته رفته این لکه بشکل گنبد مجلل و با شکوهی جلوه گری می کرد . این بنای عظیم و مرتفع ، با پوشش کاشی های آبی رنگ ، بدهکده ی فقیری که در پای آن واقع شده با نظر حقارت می نگرد . دهکده هم آخرین آثار خرابه های شهر سلطانیه را نمایش می دهد که در اواخر قرن سیزدهم توسط " ارغون خا ن مغول " سومین پادشاه سلسله چنگیز ، بنا شده و در زمان " الجایتوخد ا بنده" بر وسعت آن افزوده اند . خدابنده این شهر را پایتخت قرار داد و برای خود مقبره ای ساخت که عظمت شهر قدیم را هنوز هم نشان می دهد .پس از مرگ خد ا بنده ، شهر سلطانیه ی مشهور از اهمیت و آبا د انی افتاد و عاقبت " تیمور لنگ" در سال 760 خورشیدی به غارت و ویرانی آن پرداخت و از آن تاریخ به بعد متروک ماند . و تنها بنایی که تا کنون از آن باقی مانده همین مقبره ی " الجایتو " می باشد . "
" ... این بنا تا کنون محفوظ مانده و اگر یکی از سلا طین صفوی بعنوان تعمیر ، د ستی در آن نبرده بود ، عظمت و شکوه خود را بیشتر نشان می داد . این شاه که نمی دانم کدام یک از پارشاهان صفوی است ، بنای بی اهمیتی با ین مقبره ضمیمه کردو در غالب جا ها روی زینت های آن گچ کشید ، در نتیجه ی این تعمیر ، خاک و سنگ و مصالح دیگری ، از اطراف ، آن را گرفته و منظره ی خارجی آن را تغییر داده و از شکوه طبیعی آن کاسته است . عظمت بنا از داخل گنبد ، بهتر نمایان است ."
"... اولین بنایی که ما بزیارت آن رفتیم ، همان مقبره ی شاهی بود . درب آن بسته و کلید را ملای پرستار آن برده و برای اینکه امثا ل ما نا پاکا ن در این بنای مقد س وارد نشویم ، به سرکشی ِ مزرعه ی خود رفته بود ؛ بنابراین ما با جمعی از دهقا نا ن بد ترکیب که با لباس های مندرس برای تماشای ما جمع شده بودند به خانه ی کدخدا رفتیم و توصیه ی حاکم زنجان را با و ارائه دادیم . کدخدا کاغذ را از هر طرف نگاه کرد و گفت : من مهر حکومتی که در پائین کا غذ است درست نمی شناسم ؛ گویا می خواست حیله ای بکار برده باشد و ما را از ورود به مقبره منصرف نماید . با لا خره نظر به پافشاری ،" مارسل " با قیافه ی عبوسی امر کرد که ما را بداخل مقبره راهنمایی کنند . اعتراض مسلمانان بلند شد که چرا کد خدا بر خلاف آداب اسلامی چنین اجازه ای را بما داده است . کد خدا گفت : حکم حاکم ، قطعی است ؛ چه می توان کرد . او بمن امر کرده است که از این خارجیا ن حمایت کنم و رضایت خاطر آنها را فراهم سازم . به شنیدن این جواب دهقانی گفت : معلوم می شود که حکومت هم کافر است . با لا خره ، نو کران کد خد ا ، ملا را پیدا کردند و بر خلاف رضایت جمعیت در مقبره باز شد و ما بدرون آن رفتیم . "
"... چون با دقت بمطا لعه ی این مقبره پردازند بی اختیار در مقابل مهارت و هنر مندی معمار سازنده ی آن سر تعظیم فرود می آورند و خوب آشکار است که این استاد ماهر ، در فن خود بسیار متبحر بوده و قواعد و معلوما ت معماری موزون ِ بسیار قدیمی ایرانی را خوب می دانسته است . چند ین بار وسعت و ارتفاع بنا را اندازه گرفتیم . منتها الیه گنبد از سنگ فرش کف آن 51 متر ارتفاع دارد و عرض آن از هر طرف به 25/5 متر می رسد . "
...
کنبد سلطانیه - بزرکترین گنبد آجری جهان در دوران حکومت " اولجایتو" - سلطان محمد خدابنده -در مدت 10 سال از سال 703 تا 717 هجری قمری ساخته شده است . ارتفاع گنبد 48/5 متر و قطر دهانه ی گنبد 25/5 متر می باشد .
گنبد سلطانیه بنایی است هشت ضلعی که طول هر ضلع آن 17 متر است . هشت ضلع داخل بنا در طبقه ی همکف به صورت هشت ایوان - چهار بزرگ وچهار کوچک - مشخص است . بنا، شامل سه طبقه و سه قسمت - گنبد خانه ، تربت خانه و سردابه - است . ظاهرا هنگامی که " اولجایتو " امر به احداث آرامگاه خود کرد ، هنوز یکی از مذاهب اسلام را به عنوان مذهب رسمی انتخاب ننموده بود . وی در سال 709 هجری قمری ، یعنی موقعی که کار ساختمانی گنبد رو به اتمام بود سفری یه کربلا و نجف کرد و مذهب تشیع را به عنوان مذهب رسمی پذیرفت .
...
گنبد سلطانیه پس از کلیسای " مریم مقد س " در فلورانس ایتالیا و مسجد " اباصوفیه " در استانبول ترکیه ، سومین بنای عظیم تاریخی در روی زمین است . این گنبد هشت ضلعی که در هر گوشه مناره ای مناسب دارد بر پایه ی طرح آرامگاه " غا زا ن خان " ، برادر " اولجایتو " ساخته شد ، که آن نیز از بنای " سلطا ن سنجر " در" مرو " الهام گرفته شده است .
معمار این بنا ، سید علیشاه است .
...







۱۳۸۸ اسفند ۱۲, چهارشنبه

روز در کره ی زمین کوتاهتر شد

زمینلرزه روز 27 فوریه با بزرگی 8.8 در " شیلی " می تواند موجب کوتاه شدن طول روز در " گوی زمین " شود .
Richard Gross دانشمند انستیتوی فناوری کالیفرنیا JPL = Jet Propulsion Laboratory - Califopnia Institute of Technology- و همکارانش ، با برآوردهایی اولیه که از زمینلرزه 27 فوریه شیلی بعمل آوردند ، نشان دادند که چگونه جابجایی چرخش " گوی زمین " بر محور خود بر اثر این رخداد زمین ساختی می تواند مد ت زمان طول روز را در حدود 1.26 میکروثانیه - هر میکروثانیه برابر یک میلیونیم ثانیه است - کوتاهتر نماید .
چگونه زمینلرزه می تواند جابجایی محور زمین را تغییر دهد ؟
Gross در بر آوردش می گوید که زمینلرزه ی شیلی 2.7 milliarcseconds و یا حدود 8 سانتی متر و یا 3 اینچ ، محور زمین را تغییر داده است .
Grossبا مقایسه و سنجش - برپایه همان مدلی که در مورد زمینلرزه ی شیلی انجام گرفت - می گوید که در زمینلرزه سال 2004 سوماترا ی اندونزی با بزرگی 9.1می باید 6.8 میکروثانیه طول روز کوتاهتر شده باشد ؛ و محور زمین 2.32 milliarcseconds- حدود 7 سانتی متر و یا 2.76 اینچ -چرخیده باشد . او می گوید : گرچه زمینلرزه ی شیلی بسیار کوچکتر از زمینیلرزه ی 2004 سوماترا بود ، اما تغییر شکل محور زمین بسیار کم - در این دو رویداد- است . دو علت را در این مهم می توان بر شمرد :
اول اینکه : زمینلرزه 2004 سوماترا در نزدیکی به خط استوا بود و زمینلرزه ی شیلی در میانه ی عرض شمالی " گوی زمین " رخ داد . و این می تواند در جابجایی محور زمین کارساز باشد .
دوم اینکه : گسله ای که موجب رهایی انرژی و زمینلرزه ی شیلی شد ، زاویه شیب خط گسله Dip of fault lineji d hrdhبه داخل پوسته ی اقیانوسی در یک زاویه ی با نشیب ملایم slightly steeper angle نسبت به کسله ی فعال شده در زمینلرزه ی سوماترا در سال 20004 بود . این مهم گسله ی شیلی را بسیار کار ساز تر در حرکت قائم توده ی زمین و در نتیجه جابجایی محور زمین شد .

۱۳۸۸ اسفند ۱۰, دوشنبه

زمینلرزه در " شیلی"




بزرگترین زمینلرزه ثبت شده ی قرن بیستم میلادی ، زمینلرزه ی 22 ماه مه سال 1960 در نزدیکی Valdiva با بزرگی 9.5 در جبوب " شیلی " رخ داد . جنبشها ی ناشی از رهایی انرژی این زمینلرزه سترگ ، و یرانی بسیار ببار آورد ؛ که موجب بی خانمانی بیش از 2000000 نفر شد .
در ساعت 3:34 بعد از نیمه روز - بوقت محلی - شنبه روز 27 ماه فوریه 2010 میلادی ، در راستای ساحل کشور شیلی در اقیانوس آرام زمینلرزه ای با بزرگی 8.8 رخ داد . زمان رویداد زمینلرزه و پیشلرزه های آن موجب بیرون ریختن مردم از ساختمان ها و کاهش تلفات انسانی شد . بیشترین زیان ها ، ناشی از رسیدن موج های هراسناک و بلند - سونا می- به ساحل بود وکه لحظاتی
پس از زمینلرزه کرانه ی شیلی را در هم ریخت .تخمین زده می شود 6000 -490 نفر در این رخداد ، جان باخته باشند .
مردم سرزمین های بسیار دور از مرکز زمینلرزه چون " فیلیپین " این رویداد را دریافتند و تعدادی نیز کشته شدند . این از نادرترین زمینلرزه هایی بود که مرگ بسیاری را در دور دست ها از مرکز زمینلرزه موجب شد .
امواج بلند و ترسناک و پر قدرت - سونامی - با سرعت بیش ار 300 کیلومتر در ساعت اقیانوس آرام را پیمود و 15 ساعت بعد با امواجی به بلندی بیش از 10 متر به کناره ی " هاوایی " رسید و تاسیسات و ساختمان های بسیاری را در هم ریخت . - گزارش شده که در نزد یکی Hilo در هاوایی مردمانی در این رویداد جان باختند .-
در کالیفرنیا ، قایق های کوچک زیادی در هم ریخت و در شهر Crescent امواج به بلندی بیش از 1.5 متر رسید .
در جزیره ی Honshu ژاپن در حدود 22 ساعت پس از زمینلرزه ،
به بیش از 1600 خانه ، زیان هایی وارد شد و 185 نفر ناپدید و یا جان باختند .
در فیلیپین در حدود 24 ساعت بعد از زمینلرزه شیلی ، 32 نفر در اثر امواج سونامی نا پدید شدند .
...
زمینلرزه شیلی چون زمینلرزه ی سال 2004 " سوماترا " اقیانوس هند با بزرگی 9.1 که در آن فاجعه امواج سونامی 230000 نفر را بکام نیستی کشید از نوع زمینلرزه ها ی Mega thrustاست که در جابجایی پوسته ی اقیانوسی هنگامی که " ورقه ای تکتونیکی به زیر ورقه ی دیگر رانده می شود ، پدید می یابد .
در زمینلرزه ی روز شنبه 27 ماه فوریه ی شیلی در حدود 50 giga tons انرژی رها شد و در بر پایه ی گزارش سازمان زمین شناسی آمریکا National Earthquake Information Center در درازای 547.4کیلومتر در راستای گسله فعال شده ، رخ نمود .
بیش از 100 پسلرزه با بزرگی 5 در همان روز رخداد زمینلرزه ، ثبت شد .