" زکی خان گفت : من گفته ام یک نفر از شما را نمی کشم ؛ آن یک نفر را انتخاب کنید" . چون " محمد هادی خان"، پانزده ساله و پسر رئیسشان بود ، او را انتخاب کردند. - شرح احوالات رضا قلی خان هدایت در کتاب مجمع الفصحا -
رضا قلی خان هدایت فرزند " محمد هادی"، از دانشمندان صاحب نام قرن سیزدهم هجری قمری دامغان است .
رضا قلی خان هدایت ، به بیا ن کشتار مردان " چهارده کلاته " - دیباج- و ساختن" کله منار " ، از جمله بر خورد جد ش " محمد اسمعیل بک"،مشهور به "اسمعیل کمال"، که رئیس الروسای آن بلوک بود می نویسد:
... وقتی که سلطنت ایران به کریمخان زند رسید اهالی چهارده کلاته به واسطه ی ارادت و اخلاص به قاجاریه ، خدمت به سرداران زندیه نمی کردند. از جمله جد این چاکر ارادت شعار محمد اسمعیل بک مشهور به اسمعیل کمال ، که دئیس الروسای آن بلوک بوده و زکی خان زند بنی عم ، کریم خان وکیل"خدمت نمی نمود. زکی خان مدتی در آنجا به محاصره پرداخت . چهل و یک نفر از بزرگان و روسای " چهارده کلاته "در محکمه ی محکمه نشسته بودند و منازعه و مرافعه می نمودند . زکی خان بر قرآن مجید قسم یاد کرد و پیغام داد که به نزد من آیید که یکی از شما را نخواهم کشت . آنها فریب این سوگند خورده ، مطمئن گشته از قلعه به زیر آمدتد . زکی خان بر وفق به سوگند مزورانه ، یکی را رها کرده و چهل تن از روسای آنها را به قتل رسانید و حکم کرد که کله مناری به یادگار خود ، ساخته شود .اسمعیل کمال جد پدری این سکال گفت که اگر من را خواهی کشت و از کله های ما مناری خواهی ساخت ، سر مرا بر فراز همه ی سر ها ِنه ، که من رئیس و بزرگ این قومم . وی قبول کرد و آثار کله مناری هنوز هست .
زین العابدین شیروانی در کتاب ریاض السیا حه، در باره ی واقعه ی کشتار زکی خان زند در چهارده می نویسد:
واقعه ی کشتار زکیخان زند در حدود سال 1183 هجری قمری رخ دادو موجب قتل عام کلی در چهار ده گردید... زکی خان از اجساد انسان ها باغچه ساخت و " کشه " - یکی از چهارده کلاته- ویران شد .
رضا قلی خان هدایت از جمله معدود شخصیت هایی است که ضمن ارتباط با دربار قاجار ، سهم به سزایی در گسترس علوم و فنون و تاریخ و ادبیات ایران ایفا نمود. وی زمانی که از سوی ناصرالدین شاه ، به ریاست دارالفنون منصوب گردید تا سال 1279 به مدت 11 سال منشاء خدمات بسیار و تحول در فرهنگ شد . او در سال 1288 ه.ق دعوت حق را لبیک می گوید و در خارج شهر تهران که صحرا بوده دفن می گردد. این صحرا امروز خیابان اسلامبول نام دارد که مسجدی به نام هدایت در آن ساخته شده است . قبر رضا قلی خان ، در جانب غربی این مسجد واقع است .
صادق هدایت ، نویسنده ی پر آوازه ی ایران ، فرزند هدایتقلی خان هدایت است
رضا قلی خان هدایت فرزند " محمد هادی"، از دانشمندان صاحب نام قرن سیزدهم هجری قمری دامغان است .
رضا قلی خان هدایت ، به بیا ن کشتار مردان " چهارده کلاته " - دیباج- و ساختن" کله منار " ، از جمله بر خورد جد ش " محمد اسمعیل بک"،مشهور به "اسمعیل کمال"، که رئیس الروسای آن بلوک بود می نویسد:
... وقتی که سلطنت ایران به کریمخان زند رسید اهالی چهارده کلاته به واسطه ی ارادت و اخلاص به قاجاریه ، خدمت به سرداران زندیه نمی کردند. از جمله جد این چاکر ارادت شعار محمد اسمعیل بک مشهور به اسمعیل کمال ، که دئیس الروسای آن بلوک بوده و زکی خان زند بنی عم ، کریم خان وکیل"خدمت نمی نمود. زکی خان مدتی در آنجا به محاصره پرداخت . چهل و یک نفر از بزرگان و روسای " چهارده کلاته "در محکمه ی محکمه نشسته بودند و منازعه و مرافعه می نمودند . زکی خان بر قرآن مجید قسم یاد کرد و پیغام داد که به نزد من آیید که یکی از شما را نخواهم کشت . آنها فریب این سوگند خورده ، مطمئن گشته از قلعه به زیر آمدتد . زکی خان بر وفق به سوگند مزورانه ، یکی را رها کرده و چهل تن از روسای آنها را به قتل رسانید و حکم کرد که کله مناری به یادگار خود ، ساخته شود .اسمعیل کمال جد پدری این سکال گفت که اگر من را خواهی کشت و از کله های ما مناری خواهی ساخت ، سر مرا بر فراز همه ی سر ها ِنه ، که من رئیس و بزرگ این قومم . وی قبول کرد و آثار کله مناری هنوز هست .
زین العابدین شیروانی در کتاب ریاض السیا حه، در باره ی واقعه ی کشتار زکی خان زند در چهارده می نویسد:
واقعه ی کشتار زکیخان زند در حدود سال 1183 هجری قمری رخ دادو موجب قتل عام کلی در چهار ده گردید... زکی خان از اجساد انسان ها باغچه ساخت و " کشه " - یکی از چهارده کلاته- ویران شد .
رضا قلی خان هدایت از جمله معدود شخصیت هایی است که ضمن ارتباط با دربار قاجار ، سهم به سزایی در گسترس علوم و فنون و تاریخ و ادبیات ایران ایفا نمود. وی زمانی که از سوی ناصرالدین شاه ، به ریاست دارالفنون منصوب گردید تا سال 1279 به مدت 11 سال منشاء خدمات بسیار و تحول در فرهنگ شد . او در سال 1288 ه.ق دعوت حق را لبیک می گوید و در خارج شهر تهران که صحرا بوده دفن می گردد. این صحرا امروز خیابان اسلامبول نام دارد که مسجدی به نام هدایت در آن ساخته شده است . قبر رضا قلی خان ، در جانب غربی این مسجد واقع است .
صادق هدایت ، نویسنده ی پر آوازه ی ایران ، فرزند هدایتقلی خان هدایت است
۱ نظر:
با سلام من از نواده های اصلی زکی خان هستم نمیتونم نظر بدم ولی تا به حال نشنیدم و ندیدم که زکی خان و کریم خان حرفی زده و عمل نکرده باشند. ممنون از یادداشت شما
محمد رضا زکی خان
ارسال یک نظر