نیا کا ن ما وقتی سیا ره ا ی را که در آ ن زندگی می کنیم " زمین " نا م نها د ند مرتکب اشتبا هی بزرگ ، هر چند فا بل درک شد ند . آ نا ن فکر می کر د ند که ، به استثنا ی حوزه ها ی نسبتا کوچک آ بی نظیر مد یترا نه و دریا ی سیا ه ، سطح د نیا ی ما عمد تا از خا ک و سنگ تشکیل شد ه ا ست .
ا لبته آ نا ن به وجود در یا ها ی د یگری نیز آ گا ه بو د ند ، ولی معتقد بود ند که آ نها بخشی از رود خا نه ی " ا وسیا نو س " اند که د نیا را در بر گرفته و تما می رود خا نه ها و د ریا ها ار آ ن منشعب می شو د . حتی تا اوا خر قر ن شا نزدهم ، " ژرارد وس مرکا تور " {1594 _ 1512) ، جغرا فید ا ن سر شنا س فلا ندری و پد ر دا نش نقشه بر دا ری ، معتقد بو د که زمین تقریبا به تسا وی ا زآ ب و خا ک تشکیل شد ه ا ست ؛ و ا را ضی وسیع کشف نشد ه ا ی در نیمکره ی جنو بی وجو د د ارد که وسعت عظیم اروپا ، آ سیا و امریکا ی شما لی را که در نیمکر ه ی شما لی قرا ر دارند به تعا دل می رسا ند .
مر د ما ن با ستا ن احتما لا از شنید ن این نکته که 8/70 در صد سطح کر ه ی زمین را آ ب پو شا نده ا ست شگفت زده می شد ند و اگر تصا ور ما هوا ره ای از زمین را می د ید ند حتما جملا ت هیجا ن زد ه ی قضا نور د ان قر ن بیستمی را تا ئید می کرد ند که هنگا م مشاهده طلوع زمین از ما ه خشک و با یر فریا د بر آ وردند که " سیا ره ی ما آ بی ا ست ! سیا ره ی ما زیبا ا ست ! "
زمین در میا ن سیا را ت منظو مه ی خورشید ی تنها سیا ره ا ی ا ست که د ما ی سطحی آ ن اجا زه می دهد تا آ ب به هر سه صورت خود ، یعنی ما یع ، جا مد و گا ز ، در آ ن مو جود با شد . زمین تنها سیا ره ا ی ا ست که با را ن ، رود خا نه و اقیا نوس دا رد . اگربخوا هیم بسا ردقیق با شیم با ید فقط اقیا نوس را بیا ن کنیم . زیرا آ نچه جغرا فی د ا نها رسما نا م اقیا نوس بر آ ن می نهند ، پنج منطقه ی آ بی بزرگ : اطلس ، آ را م ، هند ، منجمد شما لی و منجمد جنو بی ا ست ، که روی هم یک حوزه ی د ریا یی شور را می سا زند که قا ره ها چون جزیر ه ها یی از میا ن آ نها سر بر آ ورده اند .
این حجم عظیم آ ب که هموا ره در حا ل تغییر ا ست منبع زند گی روی زمین ا ست ، و برا ی ادا مه ی بقا ی آ ن اهمیت بنیا دین دا رد . این آ ب که چو ن منبع بزرگ گر ما یی عمل می کند ، آ ب و هوا ی کره ی زمین را شکل می دهد و از تغییرا ت بسیا ر شد ید دما که می توا ند بر کره ی زمین حا کم شود و چیزی جز بیا با ن و منا طق یخبند ان با قی نگذارد جلو گیری به عمل می آ ورد .
بطور یقین نمی توا ن گفت که اقیا نوس ها چگو نه تشکیل شد ند . برخی دا نشمندا ن بر این با ورند که بخا طر ابر ها ی ضخیمی که دور کره ی زمین را پو شا نده بود ، بعد از سرد شد ن زمین ، با را ن ها ی شد ید ی به مدت صد ها سا ل با رید ن گر فت . زمینی که 4500 میلیون سا ل پیش ، تا زه تشکیل شد ه بود ، با زمینی که ا مروز می شنا سیم بسیار متفا وت بود ه ا ست . احتما لا زمین در آ غا ز تشکیل خود ، سیا ره ای بزرگتر با هسته ا ی از سنگها ی گدا زا ن بود که در محا صره ی گا ز ها ی کیها نی قرار دا شت ؛ زیرا گا زها ی فرا ری چون نئون و گزنون، در هوا ی محیط ا مروز ما بسیا ر نا د رند . اما اگر آ ب ، با وزن اتمی 18 ، که کمتر از وزن اتمی نئون ا ست ، د ر هوا ی محیط معلق بود ، می با ید آ ن هم پرا کند ه می شد . بنا بر ا ین بسیا ری از د ا نشمند ا ن بر این با ورند که ، آ ب با ید بصورت ترکیب مو جود بود ه تا اینکه فر آ یند تشکیل زمین ، تکمیل شد ه ا ست .پس ا ز آ ن همزما ن با سرد شد ن سنگها درزما نی حد ود 1000 میلیو ن سا ل ا ول تا ریخ زمین ، آ ب نیز به صورت ما یع ، آ زا د شده ا ست .
رضا تا با ن
اسفند ما ه سا ل 1364 خورشیدی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر