آ ب ا قیا نوس ها هرگز سکونی ندا رد . جریا ن های ا قیا نو سی تحت تا ثیر ترکیب سه نیروی عمده به وقوع می پیوندد : گرما ی خورشید، گرد ش زمین و نیروی اصطکا کی با د ها .
وقتی زمین به د ور خورشید می چرخد این چرخش ، روی محور خود به نحوی صورت می گیرد که جهت تا بش آ فتا ب به آ بها ی نزد یک خط ا ستوا می تا بد و به مرا تب انها را بیشتر از آ بها ی نزد یک قطب گرم می کند . وقتی آ ب نزد یک ا ستوا گرم می شود ، ا نبسا ط می یا بد و سطح د ریا را در آ ن منطقه با لا می آ ورد ؛ مقد ا راین با لا آ مد گی گرچه محسوس نیست ولی آ نقد ر هست که " شیبی " ایجا د کند ؛ د ر نتیجه ، آ بها ی نزد یک خط استوا د ر ا ین مسیر تما بل پیدا می کنند که به سوی قطب ها " سرازیر " شوند .
آ ب سرد سنگین تر ا زآ ب گرم ا ست ، زیرا به هنگا م سرد شد ن منقبض می شود ، به همین سبب آ ب سرد تر منا طق قطبی به سطوح زیرین آ ب گرمی که ا ز نا حیه ی ا ستوا در حرکت ا ست می رود و به آ را می از زیر به سمت ا ستوا جریا ن پید ا می کند .
چرخش زمین تا ثیر شگرف د یگری بر آ ب اقیا نوس ها د ارد _گرچه این تا ثیر بر هر جسم متحرکتی ، ا ز موشک قا ره پیما گرفته تا گلوله ی توپ ، و یا توپی که پرتا ب می شود ، ا عما ل می گرد د ._ ا ین تا ثیر سبب می شود تا این ا شیا ء در نیمکره ی شما لی کمی به را ست و د ر نیمکره ی جنو بی کمی به چب منحرف شوند .
با د نیز اثر زیا دی بر این جریا ن ها د ارد . با د ها ی قطبی ، به بطور د ا ئم ا ز شما ل شرق در نیمکره شما لی و ا ز جنوب شرق در نیمکر ه ی جنوبی ، به سمت منا طق ا ستوا یی می وزد ، نیرویی پد ید می آ ورد که به حرکت رو به غرب جریا ن ها ی بسیا ر نزد یک شما ل و جنوب ا ستوا کمک می کند . اما خود ا ین با د ها نیز در معرض چرخش زمین و ا نحرا ف ناشی ا ز آ ن ، در نیمکره ها ی شما لی و جنوبی ا ست .
اثر ترکیبی همه ی ا ین عوا مل ، تنظیم و دا ئمی نگهدا شتن حرکت گرد شی غول آ سا ی آ بها یی ا ست که جریان ها ی عمد ه ی آ ب ها ی ا قیا نوس را تشکیل می د هد . بنا بر ا ین جر یا ن ها ی ا قیا نوسی در نیمکره ی شما لی در خلا ف جهت حرکت عقربه ها ی سا عت و در نیمکره ی جنوبی در جهت حرکت عقربه ی سا عت به جریا ن د رمیآ یند.
با د قطبی در نوا حی گرمسیری ، تحت تا ثیر چرخش زمین و گرما ی خورشید ، آ ب را به سوی غرب و به سمت خط ا ستوا می را ند و با د ها ی غرب در ا رتفا عی فزونتر ، ا نها را درجهت مخا لف به حرکت در می آ ورد .
اسفند ما ه 1364 خورشید ی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر